Percentages en afspraken voor Exposities

Percentages en afspraakregelingen voor de kunstenaar door Loes de Haan

Dit artikel verscheen eerder op een blog van Brighart (16 jan 2012)

Als exposerend kunstenaar krijg ik van jongeren of beginnend collega's vaak de vraag: "wat zijn de geldende regels tussen galerie en kunstenaar wanneer je een tentoonstelling afspreekt"? Na veel overleg met anderen, waaronder galeriehouders, ben ik tot een standaard advies gekomen. Dit advies is telkens bijgewerkt, als er zich veranderingen in de kunstwereld voordeden.

Wanneer je een expositie afspreekt, spreek je doorgaans met de galeriehouder een te betalen percentage af, dit percentage is een deel van de opbrengst van je werk. Dit gebeurt altijd in onderling overleg.

Afspraken

De volgende afspraken zijn al langer in gebruik, ook ver over de landsgrenzen:

10%
Voor iedereen die bemiddelt bij daadwerkelijke verkoop. Dit kan dus ook je buurman zijn.

20%
Voor tentoonstellingen in ruimtes, zoals raadhuizen en andere openbare ruimtes, waar tijdens de openingsuren iemand aanwezig is om eventuele kopers te woord te staan en waar zorggedragen wordt voor een goede verzekering.

30%
Vaak ook 33 % voor officiële galerieën, bemand met een professionele kracht. Het meest gebruikelijke percentage en prettig werkbaar, omdat er alleen een percentage en geen extra kosten berekend worden. De galeriehouder laat zien dat hij vertrouwen in de verkoop heeft en wil werken door ook een eigen risico te nemen.

40%
Voor galerieën die meer voor je doen dan het tentoonstellen alleen, zoals bijvoorbeeld contacten leggen met andere galerieën, je werk in het buitenland promoten, of galerieën die al een groot adressenbestand met goede verkoopverwachtingen hebben, of die een zodanige naambekendheid hebben dat een dergelijk percentage een vanzelfsprekendheid is. Ook hier een percentage en geen extra kostenberekening.

In alle andere voorkomende gevallen, zoals in bedrijfsruimtes, wachtkamers van artsen en andere met kunst te versieren ruimten, geldt hanggeld of sta geld, te betalen aan de kunstenaar. Meestal is dit gemiddeld 10 tot 15 euro per object per dag, plus onkosten vergoeding zoals voor vervoer, ophang materiaal, eventueel ook werkuren etc. Tevens is het nodig om te vragen naar een verzekering voor het te hangen of te plaatsen werkstuk, het is immers geen galerie. Natuurlijk kan je je redenen hebben om gratis te exposeren. Voor een speciaal project, of te steunen zaken kunnen er redenen zijn om van hanggeld af te zien. Het moet echter wel de vrije keuze van de kunstenaar zijn, om het werk en de expositiekosten niet uit te laten betalen.

De kunstenaar bepaalt altijd zelf zijn prijzen

De kunstenaar bepaalt altijd zelf zijn prijzen, de galerie houder kan die prijzen niet zonder toestemming van de kunstenaar veranderen, of het werk voor een andere dan de afgesproken prijs verkopen.

Erg Belangrijk - B.T.W.:

Wanneer een kunstenaar niet B.T.W. plichtig is, mag de galeriehouder geen B.T.W. naar de kunstenaar toe verrekenen. Wanneer dit wel gebeurd kan de kunstenaar ernstig in de problemen komen. Zelfs bij een eenmalige vermelding op de afrekening, kan de belastingdienst over 5 jaar B.T.W. terug vorderen. De door de galerie zelf af te dragen B.T.W. mag niet in de verrekening voor de kunstenaar tot uitdrukking komen. In de wet is het namelijk zo geregeld, dat de galeriehouder het werk van de kunstenaar verkoopt, met diens toestemming en voor de afgesproken prijs direct door te verkopen aan de klant.  

Verzekering

Er komen ook vaak vragen over het verzekerd zijn van het werk tijdens ballotage of expositie. Alle werk dat in een galerie is ingebracht, is automatisch verzekerd met de ondertekening van de consignatielijst. In de wet staat n.l. dat: "een galeriehouder als goed huisvader, zorg dient te dragen voor de bij haar/hem ingebrachte zaken en daarvoor verantwoordelijk is". Dit ongeacht of de galeriehouder verzekerd is of niet, deze regel geldt altijd, behalve wanneer de kunstenaar een contract met andere voorwaarden ondertekent en zo vrijwillig afstand doet van zijn rechten. De consignatie lijst is het eigendomsbewijs en erg belangrijk, ook bij faillissement van de galeriehouder. Als je niet bij een galerie, maar op een andere plek exposeert moet je wel naar een verzekering vragen.

Houvast

Ik merk zelf, dat ik door houvast te hebben aan deze algemene regels, ik makkelijker en spontaner contact kan hebben met galeriehouders. Het is ook verstandig om vaste prijzen te hanteren, inclusief de percentage kosten, zodat er op verschillende tentoonstellingen dezelfde prijs gevraagd kan worden.  Het is daarnaast ook gebruikelijk om een percentage van 10% te betalen over een door de galerie bemiddelde verkoop uit eigen atelier, als dit korte tijd na de expositie gebeurd. Wel is het verstandig hiervoor een tijdsduur af te spreken, anders gaat dit nog op wanneer het kunstwerk inmiddels op een andere expositie getoond wordt. Er zou in dat geval anders een dubbel percentage betaald moeten worden. Gezien de kosten aan materialen, lijsten e.d. zou je dan op verlies uit kunnen komen. Het is gebruikelijk om een prijs te noemen inclusief de prijs van de lijst, zodat het berekenen eenvoudiger gaat en je niet ongemerkt aan je eigen lijsten moet toebetalen.

Auteursrechten - Pictoright

Voor de auteursrechten op een object of ontwerp is er Pictoright, telefoon 020 5891840, Adres: Postbus 75982, 1070 AZ Amsterdam.  www.pictoright.nl info@pictorigt.nl

Ik wens iedereen veel goede samenwerking. Ik hoop daar een steentje toe bijgedragen te hebben. Ik geef deze gegevens door, uit mijn ervaringen als kunstenaar. Ze kwamen mede tot stand via adviezen van de: B.B.K., F.N.V.Kiem, de belastingdienst, collega's en galeriehouders. Ze zijn  voor het laatst bijgewerkt op 11-7-2010. Ik geef toestemming om deze gegevens, dan wel onverkort en met naamsvermelding Loes de Haan, zo vaak als nodig is te fotokopiëren.

© Beeldend kunstenaar  Loes de Haan,  atelier Engdenerstrasse 44,   48531 Nordhorn,   Duitsland.

Tel. 0049 5921 8196790    L.deHaan@inter.nl.net www.loesdehaan.nl